(Hoogstam)boomgaard

Omschrijving:

Aanleg: Een hoogstamboomgaard is een traditionele boomgaard met hoge fruitbomen die een takvrije stam en breed ontwikkelde kroon hebben. De eerste dwarstakken beginnen op een hoogte van 1,75 tot 2 meter. Onder de bomen groeit gras. De bomen staan zo ver uit elkaar dat de kronen elkaar niet raken en het gras nog kan worden benut voor het vee.In het rivierengebied komen op kleigebieden nog veel huis- en boerenboomgaarden met hoogstamfruitbomen voor. Ook binnen woonkernen en op landgoederen zijn wel hoogstamboomgaarden te vinden. Afhankelijk van het type fruitboom en het gewenste beeld worden de bomen aangeplant in een raster met een onderlinge afstand van 7 tot 12 m. Bijenkasten worden vaak bij hoogstamboomgaarden geplaatst voor bestuiving van de bloesems en de productie van honing. Voor vogels kunnen er nestkasten opgehangen worden. Het zaaien van een bloemenmengsel onder de bomen zorgt voor de aanwezigheid van waardplanten voor insecten en geeft een fraai beeld.

Beheer: Om een goede fruitopbrengst te verkrijgen moeten de fruitbomen vakkundig gesnoeid worden. Vaak vindt in hoogstamboomgaarden beweiding met schapen plaats. Eén keer maaien van de vegetatie met afvoer, rond 1 juli, vermindert de biomassa van de kruidlaag en bevordert de plantvariatie. Ongemaaide hoeken bieden uitwijkmogelijkheden voor insecten.

Voorbeeldsoorten:

Flora: Grassen (glanshaver, ruw beemdgras) en kruiden (fluitenkruid, scherpe boterbloem, pinksterbloem) groeien in de kruidlaag. De fruitbomen zelf (appel, peer, kers, pruim, kweepeer) hebben naast een natuurwaarde, ook een cultuurhistorische waarde (oude fruitrassen). De boomstammen zijn geschikte plaatsen voor mossen en korstmossen.

Fauna: Een hoogstamboomgaard biedt een schuilplaats, nestelplaats en voedselbron voor kleine zoogdieren (muizen, konijn, mol, bunzing, woelrat, boommarter, hermelijn), vleermuizen, vogels (steenuil, koolmees, zanglijster, kleine bonte specht, bonte vliegenvanger) en insecten (bijen, hommels, vlinders). Insecten spelen een belangrijke rol bij de bestuiving. Aan de andere kant kunnen plaaginsecten het fruit of de bladeren van de bomen beschadigen. Biologische bestrijding kan hiervoor een oplossing bieden. Nuttige insecten die tegen plaaginsecten ingezet worden zijn o.a. gaasvlieg, oorworm, sluipwesp, lieveheersbeestje, fluweelmijt en roofvlieg.

Steenuil

Houtduif